Pasen: een kosmisch bepaald feest?
Het onderstaande artikel is geplaatst met toestemming van de auteur en van de redactie van In beweging, het kwartaalblad van de Christengemeenschap in Nederland en Vlaanderen. Daarnaast vindt u hier een aanvulling op het artikel uit In beweging.
Download hier het artikel (pdf):
Na het schrijven van het voorgaande artikel heeft voortgezet onderzoek nog het volgende opgeleverd.
In de genoemde rij 1905,1962 horen ook nog de jaren 1981 en 2000 te staan. Want ook in die jaren was de maan al vol voordat de astronomische lente begon, waardoor de paasdata in april vielen. Het ritme van 19 jaar dat in deze rij zichtbaar wordt, was al in de oudheid goed bekend en wordt de ‘cyclus van Meton’ genoemd. Na 235 maan-omlopen (in 235 x 29,53 dagen) zijn namelijk vrijwel precies 19 jaren verlopen (het verschil is ongeveer 2 uur). Dat wil zeggen: als het bijvoorbeeld in een bepaald jaar op 1 januari volle maan is, dan is dat ook 19 jaar eerder of later op 1 januari het geval.
Het voorgaande betekent, dat de situatie van 2038 zich in 2057 en 2076 vrijwel zal herhalen. In 2057 is het begin van de lente op dinsdag 20 maart om 05.00 uur (MET). Enkele uren later wordt de maan 100% vol. De kosmische paasdatum is 25 maart. De gregoriaanse berekening komt uit op 22 april. In 2076 begint de lente op donderdag 19 maart om 18.40 uur. De volle maan periode duurt van vrijdag 20 maart, 00.46 uur tot zaterdag 21 maart, 10.16 uur. Kosmisch Pasen is dus op 22 maart. Uitkomst van de gregoriaanse berekening is 19 april; op die zondag is het ook volle maan.
Het blijkt dus, dat het huidige jaar 2019 een soort keerpunt is in de rij van jaren tussen 1900 en 2100 waarin de tijdstippen van lentebegin en volle maan dichtbij elkaar liggen: vóór 2019 vielen de gregoriaanse en kosmische paasdata samen, na dit jaar zal dat niet langer het geval zijn.