De oprichting op 11 september jl. vond 75 jaar en 11 dagen na het overlijden van Elisabeth Vreede en 17 jaar na de verschrikkelijke gebeurtenissen in o.a. New York, plaats. Tijdens de oprichting is daar bij de notaris ook even over gesproken en werd de ernst van het ogenblik opgemerkt. Het moment en de hele dag kenmerkten zich door ernst, harmonie en het feestelijke van de oprichting.

Om de oprichting van het Instituut te vieren is er een feestelijk ochtend georganiseerd met drie sprekers. De viering startte en eindigde met muziek van A. Corelli door een strijktrio. Tussen de ingetogen muziek aan het begin en de feestelijke muziek aan het eind zaten drie bijdragen en drie maal een euritmieopvoering. 

De eerste inhoudelijke bijdrage van Frank Spaan startte met het antwoord op de vraag: ‘Waarom een instituut voor antroposofisch georiënteerde sterrenkunde?’
In de ontwikkeling van de mensheid door de eeuwen heen, is zij nu aangekomen in een tijd waarin de mens zich bewust met de wetenschap van de geest kan gaan bezig houden en de antroposofie belangrijk, zelfs noodzakelijk is.
Nu neemt binnen de antroposofie de sterrenkunde een prominente plaats in; vele duizenden pagina’s vind je in de Rudolf Steiner Gesamtausgabe – en daar gaat het o.a. van de kosmische fase van de Oude Saturnus via planeetbanen met lemniscaat-vormen tot invloeden van de kosmos op het persoonlijke karma.
Uitgaande van schouwingen in het geestgebied heeft Rudolf Steiner veel over de esoterische kant van de sterrenkunde geschreven en gesproken.
Vanzelfsprekend is de naam van de eerste antroposofische georiënteerde astronome met ons Instituut verbonden: Elisabeth Vreede. Haar werk is van groot belang voor het instituut.
Rudolf Steiner wees er op dat de sterrenkunde als eerste in aanmerking komt om te worden terug gevoerd naar de geest².

Het instituut kan door de activiteit van de mensen die voor haar werken een bijdrage leveren aan onderzoek op het gebied van de antroposofisch georiënteerde sterrenkunde en vragen beantwoorden die ontstaan bij activiteiten binnen de antroposofie van mensen die bezig zijn met de sterren en die ontstaan bij antroposofisch georiënteerde projecten die astronomische kennis nodig hebben. Het Elisabeth Vreede Instituut bevordert de antroposofie door onderzoek in de antroposofisch georiënteerde astronomie mogelijk te maken.

Mario Matthijsen sloot aan met een toelichting bij de euritmie van de meditatie³ die Rudolf Steiner aan Elisabeth Vreede heeft gegeven. Elisabeth heeft deze meditatie lang en trouw gedaan. Het is een heldere tekst met grote diepgang die reikt tot in de triniteit. De euritmie laat een voor- en nabeweging zien. Het element van terugblik en de blauwe hemel is in de ‘A’ te zien. Dan volgt de dierenriem in drie kruizen van steeds vier beelden.
Het fysieke, etherische en astrale kruis horende bij de Saturnus-, Zon-, en Maanfase van de aarde.
Het fysieke kruis in de beelden ram, weegschaal, kreeft en steenbok. Het etherische kruis in maagd, vissen, tweelingen en boogschutter. En tot slot het astrale kruis, het zogeheten ‘Viergetier’, in stier, schorpioen, leeuw en waterman. Daarna volgde het eerste gedeelte van de meditatie voerend tot zielerust. Dan kwam de nacht waarbij het heel even donker was op het toneel. Dan volgde het Rozenkruis en het tweede gedeelte van de meditatie, ook nu voerend tot zielerust. De afronding van de euritmie vond plaats in volle aandacht met de ‘U’. Met het vooraf duidelijk vertellen wat je ziet, neem je de euritmie wellicht bewuster op. 

De bijdrage van Silvia Rigters was een kleine afspiegeling van haar eigen weg in de astrosofie die via de astronomische brieven van Elisabeth Vreede en de pionier van de astrosofie Willi Sucher loopt. Ze las o.a. een citaat welke de totaal andere houding van de mens t.o.v. de sterrenwereld benadrukt. Het citaat komt uit het boekje van Ed Taylor van en over Elisabeth Vreede. Het boekje draagt de titel: ‘Elisabeth Vreede’.
‘Daarom kijkt de mens, wanneer hij naar zijn geboortemoment toeleeft, heel precies naar de sterrenconstellatie die er op dat moment is en richt zijn geboortemoment zo in, met hulp van geestelijke wezens, dat die constellatie bij zijn innerlijk wezen past. De constellatie past bij de mens, niet de mens bij de constellatie. Dat gebeurt niet vanwege de mensen, maar dat is ten behoeve van de sterrenwereld. Dat moet er toe leiden dat de sterrenwereld op die manier verder met de geestelijke wereld wordt verbonden’.
De astrosofie is een heel groot gebied en niet te vergelijken met de reguliere astrologie. Kort gezegd is het een samengaan van antroposofie, astronomie en hernieuwde astrologie en een sociale wetenschap voor de komende cultuurperiode waar nu voorbereidende stappen in gezet mogen worden. Het betekent veel onderzoek doen op het gebied van de mens, een nogal gevoelig onderwerp. In het dagelijks leven kan iets ons zo zeer raken, dat dit geraakt worden soms wijst naar iets uit een ver verleden. Mogelijk is het dan de bedoeling dat we met dat gegeven zelf innerlijk contact leggen en in ‘gesprek’ gaan met onszelf. Met de astrosofie kan je in dit gebied verder onderzoek doen. Het brieven en werken van Elisabeth Vreede kunnen je daar zeer bij helpen.
Silvia sprak verder over de kwaliteiten van Elisabeth die je zo sterk in haar werk kunt tegenkomen. Door Elisabeth’s fenomenale geheugen kon ze de voordrachten van Steiner uit de herinnering uittypen, waardoor ze als geen ander de antroposofie diep heeft opgenomen. Haar werk getuigt daarvan; je ontmoet een breed omvattend denken met grote overzichten in de ontwikkeling van de mensheid op het gebied van de astronomie. Toch kon ze deze veelomvattende kennis ook nog kernachtig en compact op schrift zetten, waarbij je tegelijkertijd haar heldere mathematische denken ontmoet. De opbouw zit gedegen in elkaar en de zinnen volgen elkaar niet zomaar op; tussenzinnen staan niet voor niets op een bepaalde plaats. En soms heeft ze de indruk vanuit de teksten van Elisabeth Vreede de antroposofie beter te begrijpen. In een of twee zinnen vermoed ze
daarachter soms een heel boek uit de Gesamt Ausgabe van Rudolf Steiner (GA). Het werk van Elisabeth is daardoor geschikt om telkens opnieuw te lezen. In de sectie wis- en sterrenkunde zijn we op dit moment met het bestuderen van GA 323 bezig. Deze GA draagt in het Nederlands de titel ‘De verschillende natuurwetenschappelijke gebieden en hun verhouding tot de astronomie’. Silvia vertelde dat ze telkens vanuit een voordracht overstapt op het werk van Elisabeth Vreede en dan stap voor stap een klein stukje in het begrijpen van de astronomie vooruit gaat. Dat proces ga je natuurlijk als individu, maar in de groep is dat ook belangrijk; in de sectie hebben wij elkaar ook nodig.
Maar u kunt ook iets voor ons doen. Bestuursleden van een stichting of vereniging trekken iets ‘extra’s’ aan, je draagt verantwoordelijkheid en natuurlijk maakt een mens daar allerhande fouten in of zien dan zaken niet of gedeeltelijk over het hoofd. De bedoeling is dan altijd dat leden en belangstellenden helpend om je heen gaan staan. En zo heeft het Instituut natuurlijk mensen nodig die er om heen gaan staan of werk daarbinnen willen verrichten, waarmee we dat wat Elisabeth door de omstandigheden niet kon afmaken, door het Instituut opgepakt en verder ontwikkeld kan worden.
De oprichting op 11 september j.l., vond 75 jaar en 11 dagen na het overlijden van Elisabeth Vreede en 17 jaar na de verschrikkelijke gebeurtenissen in o.a. New York, plaats. Tijdens de oprichting is daar bij de notaris ook even over gesproken en hebben we de ernst van het ogenblik gemerkt. Het moment en de hele dag kenmerkte zich door ernst, harmonie én het feestelijke van de oprichting.
Na de voordracht van Silvia kwam een bijzondere euritmie uitvoering met de spreuk van Rudolf Steiner ‘Es leuchten gleich Sternen’4). Als kleine introductie op deze euritmie haalde Mario de voordracht van Rudolf Steiner (op 19 januari 1910 in GA 60) aan waarin deze spreuk werd gegeven. Het gaat over grote mensheidsleiders, zoals Zarathustra, die hun astrale lichaam zo hebben omgevormd, dat het imaginatief als een ster verschijnt. Zo zagen de drie wijzen imaginatief de ziel van Zarathustra naar de aarde afdalen tot de Salomonische Jesus en herkenden ze daarin hun leermeester. Het is van belang, zo zegt Rudolf Steiner, dat steeds meer mensen dit vlammende zielelicht gaan zien om weer een weg tot de geestelijke wereld te kunnen gaan vinden. Dit was ook het streven van Elisabeth Vreede. 

Daarna sprak Mario over de vorm en de inhoud van het Elisabeth Vreede Instituut. Het streven van Elisabeth Vreede zelf was haar inzichten van de antroposofie te verbinden met de gewone wetenschap. Rudolf Steiner zei over haar in het tijdschrift Das Goetheanum (jaargang 1, nummer 39; vertaling van M. Matthijsen): “Mejuffrouw dr. Vreede werkt onvermoeibaar om de antroposofie in het gebied van de mathematische natuurwetenschappen binnen te voeren. Haar Haagse lezing ging over astronomie. De taak is moeilijk. Want bij alles wat dr. Vreede in deze richting onderneemt, moet men eerst op een noodzakelijk methodisch omdenken wijzen. Het lukt haar bij iedereen die het wezenlijke willen opmerken. Want zij verbindt grondig antroposofisch inzicht met een uitstekende helderheid over hoe antroposofie in de verschillende vakwetenschappen moet worden ingevoerd.”
Daarbij gaat het in eerste instantie erom de wetenschappelijke fenomenen antroposofisch te bezien en in tweede instantie pas de theorieën, zo zegt Rudolf Steiner elders. En Elisabeth Vreede stelde altijd de mens centraal en was sociaal zeer bewogen. Onrecht en onwaarheid verdroeg ze niet en daar kon ze heel vurig op reageren.
Het Instituut heeft drie belangrijke doelstellingen.
Mario vertelde vervolgens dat de doelstellingen van het Instituut heel dicht bij het streven van de MAS (Mathematisch Astronomisch Sektion) liggen en in Nederland Albert Vlug, als coördinator van de sectie in Nederland, een directe verbinding met het instituut heeft gekregen doordat hij lid is van de Raad van Toezicht (RvT) van het instituut. Verder gaan we als zelfstandig instituut een relatie aan met de AViN, het Vreedehuis, de MAS in Dornach en het Ita Wegman Instituut. We streven net als Elisabeth Vreede zoveel mogelijk naar transparantie en aandacht voor elkaar als mens. Daarom hebben we niet een gesloten autoritaire stichtingsvorm gekozen, maar ook niet een log en onhandelbare verenigingsvorm. We hebben een soort van tussenvorm met een transparante stichting met een RvT en een nog op te richten Adviescommissie (AC) waarin mensen zoals Frank Spaan komen te zitten die betaald werk voor het instituut doen. Omdat we tevens een ANBI-stichting willen zijn, moeten de bestuursleden en de leden van de RvT onbezoldigd hun werk doen, maar kunnen we toch betaald krachten via de AC als een soort medezeggenschapsraad meekijken en meepraten bij belangrijke beslissingen. Zo willen we met draagvlak en betrokkenheid gaan werken, inclusief en nog op te richten vriendenkring rond het instituut. Zo zijn we formeel opgericht op 11 september 2018 om 10:31 bij een notaris in Den Haag en vieren we nu de oprichting in het Elisabeth Vreedehuis. We starten met een bestuur bestaande uit Hans Boss als penningmeester,
Mario Matthijsen als voorzitter en Silvia Rigters als secretaris en met een Raad van Toezicht met Albert Vlug als voorzitter en Bob Siepman van den Berg als lid7) en met een nog op te richten AC met Frank Spaan als onderzoeker en mogelijk ook Ben van Tilborg. De komende tijd gaan we werken aan het concretiseren van de genoemde doelstellingen en het zichtbaar worden. En we worden al waargenomen. Nu, in de beginfase, komt er al geld naar ons toe vanuit Zwitserland door de stichting ‘Das Wesen der Farbe’.
Daarna was er tijd voor het stellen van vragen of het geven van toevoegingen. Zo werd gewaarschuwd voor interne en externe weerstanden, waar zeker de nodige aandacht naar uit zal gaan teneinde dat in goede banen te geleiden. Liesbeth Bisterbosch gaf nog een prachtige aanvulling dat Elisabeth Vreede het heel belangrijk vond om vanuit je gevoel, met je hart, een verbinding met de sterrenwereld aan te gaan.
Na de vragen en opmerkingen nodigde Mario ieder die dat wilde uit om naar voren te komen en in de kring ons samen te bezinnen op dit startmoment door het nogmaals uitspreken van de meditatie die Rudolf Steiner aan Elisabeth Vreede had gegeven. Daarmee plaatsen we ons samen met Elisabeth Vreede bewust in de stroom van het werkzaam zijn van Rudolf Steiner.
Daarna werd de spreuk die Rudolf Steiner aan Marie Steiner heeft gegeven op 25 december 1922: ‘Sterne sprachen einst zu Menschen’5) (opgenomen in GA 219 ‘Das Verhältnis der Sternenwelt zum Menschen und des Menschen zur Sternenwelt -der geistige Kommunion der Menschheit’) geeuritmiseerd. Deze voordrachtenreeks gaat over het verloren gaan van de verbinding van de mens met de geestelijke realiteit. In de sterren heeft de geest zich langzaam terug getrokken. Het menselijke denken over de aarde en de kosmos bepaald de toekomst, wanneer Christus in ons kan leven. Elisabeth Vreede leefde dit voor in een onvoorstelbare trouw aan de antroposofie en de grondlegger Rudolf Steiner. Dat zit ook in de euritmische voor- en nabeweging: het TIAOAIT met de wijsheid in eenheid met de godheid (TAO) die via de afzondering van het ik ben (I) en het opnemen van Christus (O) op weg gaat naar de nieuwe TAO wijsheid; er verschijnt door dit alles heen dynamisch een soort kruis in de ruimte en dit geheel noemde Rudolf Steiner het volledige kruis.
De viering werd feestelijk afgesloten met muziek van A. Corelli waarna alle genodigden een lunch konden gebruiken in het lunchcafé De Serre van het Elisabeth Vreedehuis, veelal in de tuin op deze zonnige dag.